Dirigent: Svilen Simeonov
Dirigent: Svilen Simeonov
Solist: Bojan Mladenović, klavir
Solist: Dimitar Bakardžijev, saksofon
| Džon Kander | New York, New York |
| Džordž Geršvin | Izbor iz opere "Porgi i Bes" |
|
• Bess, You Is My Woman Now • I Got Plenty o' Nuttin' • • Summertime |
|
| Leonard Bernstajn | Izbor iz mjuzikla "Priča sa zapadne strane" (orkestarska verzija, attacca) |
|
• I Feel Pretty • Maria • America |
|
| Bob Til / Džordž Vajs | What a Wonderful World |
| Leroj Anderson | The Typewriter |
| Klod Fransoa / Žak Revo | My Way |
| Erol Garner | Misty |
| Bitlsi | Can't Buy Me Love |
| Džordž Geršvin | "Rapsodija u plavom" |
O izvođačima:
Svilen Simeonov je bugarski dirigent i klarinetist. Rođen je 1962. godine u Šumenu. Jedan je od najistaknutijih bugarskih dirigenata, s visokom međunarodnom reputacijom. Na Državnoj muzičkoj akademiji "Prof. Pančo Vladigerov" u Sofiji završio je klarinet u klasi profesora Save Dimitrova. Dirigovanje je završio na Akademiji za muzičku, plesnu i likovnu umetnost u Plovdivu i specijalizirao u Beču kod profesora Salvadora Mas Kondea (Salvador Mas Konde). Čest je gostujući dirigent izvan Bugarske, nastupao je s vrhunskim muzičarima u mnogim značajnim svetskim dvoranama, kao što je na primer Berlinska filharmonija. Zapažena izvođenja ima i s Niškim simfonijskim orkestrom, čiji je glavni gostujući dirigent. Osim koncertiranjem, maestro Simeonov aktivno se bavi i pedagoškim radom, vodi majstorske kurseve, a često je pozivan i u žirije na takmičenjima i festivalima širom sveta. Za svoj umetnički rad dobio je mnogobrojne nagrade i priznanja.
Bojan Mladenović, pijanist i kompozitor, rođen je 1983. godine u Nišu. Diplomirao je klavir na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, a usavršavao se u Estoniji, Hrvatskoj i Ukrajini. Nosilac je brojnih nagrada na takmičenjima mladih pijanista. Pored svog redovnog posla na Fakultetu umetnosti u Nišu, ima česte javne nastupe kao solist u klavirskim recitalima i s orkestrima, u duetima, kao i grupne nastupe s mnogobrojnim orkestrima. Okušao se i kao kompozitor, njegove kompozicije imaju brojna izvođenja širom Evrope i u SAD-u.
Dimitar Bakardžijev (Димитър Бакърджиев, 1984.) je bugarski saksofonist i flautist. Ostatak biografije možete pročitati na službenim stranicama Orkestra.
Niški simfonijski orkestar osnovan je 1952. godine pod imenom "Simfonijski orkestar Radio Niša" i od tada jedna je od najznačajnijih institucija kulture u Srbiji. Sarađivao je s mnogobrojnim vodećim umetnicima iz zemlje i inostranstva. Nastupao je širom Evrope, kao i na značajnijim festivalima, na primer na Dubrovačkim letnjim igrama, Mokranjčevim danima u Negotinu i festivalu Olympus u Grčkoj. NSO je osnivač i organizator Niških muzičkih svečanosti (NIMUS), značajnog festivala s 30-godišnjom tradicijom. Za svoj rad Orkestar je dobio više nagrada i priznanja.
Stalni sastav orkestra:
|
|
Kompozitori i dela
Džon Kander (John Kander; Kanzas Siti, 18.03.1927. ) je američki kompozitor. U saradnji s tekstopiscem Fredom Ebom (Ebb) napisao je mnogobrojne mjuzikle, od kojih su najpoznatiji "Kabare" (Cabaret) i "Čikago" (Chicago).
• New York, New York (Njujork, Njujork) je tema iz istoimenog filma iz 1977. godine za koju je muziku i tekst napisao tandem Kander-Eb. Pesmu u filmu peva Lajza Mineli (Liza Minnelli), ali se kasnije pesma vezuje prvenstveno za Frenka Sinatru koji ju je snimio 1979. godine i od tada je jedna od najpopularnijih pesama o Njujorku.
Džordž Geršvin (George Gershwin; Njujork, 26.09.1898. - Los Anđeles, 11.07.1937.) bio je američki kompozitor i pijanist. Sviranje klavira učio je kod Čarlsa Hambicera (Charles Hambitzer), koji ga je takođe uputio u evropsku klasičnu muziku. Kompoziciju je učio kasnije, kod nekoliko učitelja. Karijeru je počeo svirajući na klaviru kao demonstrator u prodavnicama nota, ali je ubrzo počeo da piše muziku za brodvejska pozorišta, zajedno sa svojim bratom Ajrom (Ira), koji je pisao stihove i libreta. Osim popularne muzike, pisao je i koncertna dela, a prelaskom u Holivud i muziku za film. Geršvinov opus obuhvata deset orkestarskih dela (od kojih su najpoznatija "Rapsodija u plavom" i "Amerikanac u Parizu"), dela za solo klavir, dve opere (od kojih je poznatija "Porgi i Bes"), 19 mjuzikla i muziku za pet filmova. Geršvin je začetnik novog stila, simfonijskog džeza, i uticao je na mnoge kasnije kompozitore.
• "Porgi i Bes"
"Porgi i Bes" (Porgy and Bess) je opera u tri čina (devet slika) koju je Džordž Geršvin napisao na libreto DiBoza Hejvorda (DuBose Heyward). Stihove su pisali Hejvord i Ajra Geršvin. Premijera je izvedena 30.09.1935. u Bostonu. Opera je slabo primljena zbog rasne teme, i tek je 1950-ih godina stekla popularnost. U Americi je priznata kao prva američka opera tek 1976. godine. Opera je bazirana na motivima džeza, bluza i crnačkog folklora. Radnja se odigrava oko 1870. godine, a smeštena je u fiktivnu crnačku četvrt Catfish Row u Čarlstonu u Južnoj Karolini, u kojoj vladaju ubistva, droga i prostitucija. Hromi prosjak Porgi zaljubljen je u zavodljivu Bes, udatu za alkoholičara... Mnoge kompozicije iz opere, kao što su ove u programu, postale su hitovi i izvode se samostalno.
• Bess, You Is My Woman Now (na nepravilnom engleskom: Bes, ti si sad moja žena) je duet iz drugog čina opere u kojoj Bes i Porgi iskazuju ljubav jedno prema drugome.
• I Got Plenty o' Nuttin' (žargon, Nemam ništa) je arija Porgija iz drugog čina kojom veselo prihvata siromaštvo kao zamenu za slobodu od briga i za druge važnije stvari u životu, kao što su ljubav, Bog i pesma.
• My Man's Gone Now (Moj čovek je otišao) je arija Serene iz prvog čina u kojoj oplakuje ubijenog supruga Robina. (Izbačeno iz finalne verzije programa.)
• Summertime (kod nas poznata kao "Samertajm", "Leto", "Letnje doba", "Letnje vreme") je uspavanka, arija Klare u a-molu u bluz stilu iz prvog čina opere "Porgi i Bes", a tema se ponavlja kasnije u operi. Jedna je od najobrađivanijih kompozicija u istoriji snimanja muzike.
• "Rapsodija u plavom"
"Rapsodija u plavom" (Rhapsody in Blue) je rapsodija u tri veće celine u kojoj je Geršvin spojio elemente evropske klasične muzike, jevrejske pesme, crnačkog džeza i bluza, predstavljajući raznolikost Amerike. Radni naslov bio je "Američka rapsodija", ali je Ajra Geršvin predložio promenu imena - in Blue u naslovu je igra rečima, odnosno naslov bi se mogao tumačiti kao "u plavom" ili "u bluzu" ("Rapsodija u stilu bluza").
Pol Vajtmen (Paul Whiteman), vođa džez orkestra, za svoj koncert pod nazivom "Eksperiment u modernoj muzici" (An Experiment in Modern Music) naručio je dela od nekoliko kompozitora, a od Geršvina je naručio "džez koncert". Umesto koncerta, Geršvin je napisao rapsodiju u verziji za dva klavira, a orkestraciju je uradio Ferdi Grofé (Ferde Grofé), Vajtmenov pijanist i aranžer. U sklopu koncerta, Rapsodiju je Vajtmen sa svojim orkestrom premijerno izveo 12.02.1924. u Njujorku, s Geršvinom kao pijanistom. Iako je Rapsodija izvedena pretposlednja na koncertu koji je predugo trajao (26 posebnih stavova podeljenih u dva dela i 11 sekcija), kad je publika već gubila strpljenje, postigla je ogroman uspeh i Geršvinu donela svetsku slavu. Grofé je kasnije uradio nekoliko orkestracija za veći orkestar, a među najčešće izvođenim je njegova orkestracija iz 1942. godine za simfonijski orkestar.
Trajanje kompozicije je oko 15 minuta.
Leonard Bernstajn (Leonard Bernstein; Lorens, Masačusets, 25.08.1918. - Njujork, 14.10.1990.) bio je američki kompozitor, dirigent i pijanist. Slavu je stekao kao dugogodišnji dirigent Njujorške filharmonije. Najpoznatije njegovo delo je mjuzikl "Priča sa zapadne strane". Pisao je mjuzikle i druge muzičke forme, među kojima i tri simfonije. Njegov stil odražava uticaje džeza i jevrejske muzike, kao i Džordža Geršvina i Arona Koplenda (Aaron Copland).
• "Priča sa zapadne strane"
"Priča sa zapadne strane" (West Side Story) je mjuzikl u dva čina. Muziku je napisao Leonard Bernstajn, libreto Artur Lorenc (Arthur Laurents) a stihove Stiven Sondhajm (Stephen Sondheim). Mjuzikl je premijerno izveden 26.09.1957. u Njujorku. Mjuzikl je slobodna adaptacija Šekspirove tragedije "Romeo i Julija", s radnjom smeštenom u 1950-te godine na Menhetnu u Njujorku: zavađene "porodice" su ulične bande, belačka Jets (Rakete) i portorikanska Sharks (Ajkule). Bivši član "Raketa" Toni zaljubljuje se u Mariju, sestru vođe bande "Ajkula"... Bernstajn dočarava rivalstvo bandi kombinacijom džeza, klasične opere i latinoameričke muzike. Mnoge kompozicije iz mjuzikla su postale hitovi, kao što su ove iz programa.
• I Feel Pretty (Osećam se lepom) je pesma s početka drugog čina. Marija u zanosu peva o svojim osećanjima.
• Maria (Marija) je arija Tonija iz prvog čina. Kad sazna ime devojke u koju se zaljubio, peva joj podoknicu. Ime "Marija" se u pesmi javlja čak 27 puta.
• America (Amerika) je pesma iz prvog čina u kojoj Anita (devojka Bernarda, vođe "Ajkula") brani Ameriku, a Rozalija (jedna od devojaka "Ajkula") žali za Portorikom. Muzika je u latinoameričkom stilu.
Bob Til (Bob Thiele; Njujork, 27.07.1922. - Njujork, 30.01.1996.) bio je američki producent i kompozitor, poznat kao izdavač snimaka mnogih poznatih džez muzičara.
Džordž Vajs (George Weiss; Njujork, 09.04.1921. - Oldvik, 23.08.2010.) bio je američki tekstopisac, kompozitor i aranžer. Pisao je i aranžirao muziku za mnoge izvođače, za mjuzikle i film.
• What a Wonderful World (Kakav divan svet) je balada koju su napisali Bob Til (tekst, pod pesudonimom Džordž Daglas) i Džordž Vajs (muzika). Pesma je napisana za Luja (Louis) Armstronga koji ju je na gramofonsku ploču snimio 16.08.1967. i predstavio pred publikom 11.10. iste godine. U pesmi se govori o lepoti sveta i trenucima sreće u svakodnevnom životu, a namera je da protivreči tadašnjem pogoršanju političke situacije u SAD-u i ratu u Vijetnamu.
Leroj Anderson (Leroy Anderson; Kembridž, Masačusets, 29.06.1908. - Vudberi, Konektikat, 18.05.1975.) bio je američki kompozitor. Pisao je orkestarsku muziku, muziku za pozorište i vokalnu muziku, uglavnom lakog karaktera.
• The Typewriter (pisaća mašina) je kratka orkestarska kompozicija koja kao instrument (udaraljke) koristi pisaću mašinu. Kompoziciju je Anderson napisao 09.10.1950. a prvi put je izvedena na snimanju 08.09.1953. u Njujorku za Decca Records.
Klod Fransoa (Claude François; Ismailija, 01.02.1939. - Pariz, 11.03.1978.) bio je francuski pevač, kompozitor i tekstopisac. Autor je 277 pesama, imao je oko 2000 nastupa na sceni i preko 60 miliona prodatih ploča.
Žak Revo (Jacques Revaux; Aze na Šeru, 11.07.1940.) je francuski kompozitor šansona. Najpoznatije mu je delo Comme d'habitude koje je napisao s Klodom Fransoaom, a pisao je muziku i za poznate francuske pevače, među kojima su mnogi hitovi koje je napisao za Mišela Sardua (Michel Sardou).
• My Way (Moj način) je američka verzija francuske pesme Comme d'habitude (Kao obično) iz 1967. godine za koju su muziku napisali Klod Fransoa i Žak Revo, a tekst Klod Fransoa i Žil Tibo (Gilles Thibaut). Stihove američke verzije napisao je Pol Enka (Paul Anka) za Frenka Sinatru, koji ju je 1969. snimio pod imenom My Way. U izvornom francuskom tekstu se govori o kolotečini kad usahne ljubav, a u američkom se iz poznog doba bez žaljenja sagledava proživljeni život.
Erol Garner (Erroll Garner; Pitsburg, 15.06.1923. - Los Anđeles, 02.01.1977.) bio je američki džez pijanist, vođa orkestra i kompozitor. Mnoge njegove kompozicije postale su džez standardi, a najpoznatija od njih je Misty.
• Misty (Zamagljeno) je balada koju je Garner napisao 1954. godine, ali tek nakon dodavanja teksta koji je Džoni Berk (Johnny Burke) napisao 1955. godine i obrade Džonija Matisa (Johnny Mathis) 1959. godine postala je hit i sad se nalazi na 56. mestu džez standardâ.
Bitlsi (The Beatles) je čuvena bivša britanska pop-grupa. Muzički i društveni fenomen 1960-ih godina, smatra se vodećom i najuticajnijom grupom svih vremena. Osnovana je 1957. u Liverpulu, a raspala se 1970. godine. Članovi su bili Džordž Harison (George Harrison), Džon Lenon (John Lennon), Pol Makartni (Paul McCartney) i Ringo Star (Ringo Starr).
• Can't Buy Me Love je kompozicija Pola Makartnija iz 1964. godine, objavljena kao naslovna na šestom singlu Bitlsa. Iste godine bila je na prvom mestu mnogih svetskih rang-lista.
Trivia & Varia
• Džez standard je muzička kompozicija iz džez repertoara koja je naročito poznata i popularna među izvođačima i slušaocima. Nisu sve kompozicije napisali kompozitori džeza - mnoge potiču iz mjuzikla, popularnih melodija, pa čak i iz narodne muzike. Popis dela nije konačan, i vremenom se menjao. Kako džez muzika nije strogo vezana za notne zapise, već dozvoljava slobodu izvođenja, većina muzičara ima svoju obradu, pa je broj obrada jedno od merila važnosti kompozicije. St. Louis Blues iz 1914. godine je 20 godina bila na vrhu popisa, ali sad primat drži kompozicija Body and Soul ("Dajem ti telo i dušu", 1930). Na drugom mestu je All the Things You Are ("Sve što si ti", 1939). Summertime je na trećem mestu, s preko 33000 snimaka obrada raznih pevača i grupa.
• "Rapsodija u plavom" je na otvaranju Olimpijskih igara 1984. u Los Anđelesu izvedena na 84 klavira. Pijanisti su bili isključivo muškarci - u obrazloženju Organizacionog odbora "zašto nema žena?" stoji da svaki od muškaraca predstavlja Džordža Geršvina.
• Dok je Džordž pisao "Rapsodiju u plavom", Ajra Geršvin je bio na izložbi slikara Džejmsa Vistlera (James Whistler). Vistler je kao paralelu slikarstva s muzikom, za isticanje tonaliteta i stavljanje sadržaja u drugi plan, mnoga svoja dela nazvao "aranžman", "simfonija", "nokturno", npr. "Aranžman u sivom i crnom br. 1" (Arrangement in Grey and Black No. 1), "Nokturno u crnom i zlatnom - pad rakete" (Nocturne in Black and Gold – The Falling Rocket), "Simfonija u belom, br. 1" (Symphony in White, No. 1) itd, pa je Ajra na osnovu naslova slika dobio ideju za naslov rapsodije.
♦ Manje poznati pojmovi iz programa nalaze se na stranici Glosar klasične muzike.
Izvori:
de.wikipedia.org
en.wikipedia.org
imslp.org
ru.wikipedia.org
www.enciklopedija.hr
www.jazzstandards.com
Autor ove stranice obično na koncertu podeli desetak primeraka programa - gornji program pripremljen za štampu se nalazi u ovom fajlu 
, pa ga po želji možete i sami odštampati.
Odricanje od odgovornosti (Disclaimer):
Ovo nije službena stranica Niškog simfonijskog orkestra, Niški simfonijski orkestar nije uključen u njenu izradu i sadržaj ne predstavlja stav Orkestra.
Službene stranice Niškog simfonijskog orkestra su na adresama www.simfonijski.com
i www.facebook.com.
Podaci s ove stranice su informativnog karaktera i koristite ih na svoju odgovornost. Autor ne snosi nikakvu odgovornost za tačnost ni za posledice nastale korišćenjem objavljenih informacija.
Tekst ove stranice slobodan je za kopiranje.